Pierwsza i najważniejsza fabryka w dziejach krakowskiego przemysłu. W zakładzie Zieleniewskiego projektowano i produkowano maszyny oraz konstrukcje inżynieryjne używane w całej Polsce. Kompleks fabryczny przy ul. Grzegórzeckiej powstał w 1907 r. Do dziś przetrwały jedynie jego fragmenty.

ul. Grzegórzecka 69

Dzieje fabryki sięgają początków XIX wieku, kiedy to w Krakowie osiedlił się przybyły z Warszawy Antoni Zieleniewski i rozpoczął tu pracę jako kowal. Po śmierci tego mistrza, jego dzieło przejął syn Ludwik. W latach 40. XIX wieku warsztat Zieleniewskiego, do tej pory specjalizujący się w wyrobie przedmiotów codziennego użytku, po raz pierwszy podjął produkcję maszyn rolniczych. Wkrótce, w 1851 r., Ludwik Zieleniewski otrzymał kredyt Towarzystwa Rolniczego w Krakowie, co pozwoliło mu przekształcić warsztat w nowoczesną fabrykę (wówczas przy ul. św. Marka). To właśnie tam po raz pierwszy użyto w Krakowie maszyny parowej. Już po kilku latach wyroby Zieleniewskiego zyskały liczne nagrody. Oprócz dziesiątków typów maszyn rolniczych, zakład wytwarzał także konstrukcje dla przemysłu naftowego oraz wojskowego. Odcięcie od rynku zbytu w Królestwie Polskim przez władze rosyjskie w charakterze represji za produkcję broni dla powstańców styczniowych mocno zachwiało firmą, która pozostawała w stanie głębokiej regresji aż do śmierci Ludwika Zieleniewskiego w 1885 r. Jego synowie Leon i Edmund przejęli upadający zakład i doprowadzili do jego ponownego rozkwitu. Zieleniewscy zajęli się produkcją na masową skalę narzędzi rolniczych, aparatury przemysłowej oraz konstrukcji kolejowych. Stworzyli przy tym wiele własnych konstrukcji i patentów. Bardzo ważne miejsce w działalności fabryki zajmowały realizacje inwestycji państwowych, zwłaszcza na potrzeby dynamicznie rozwijającej się sieci linii kolejowych.

W początkach XX wieku rola fabryki w rozwoju gospodarczym ziem galicyjskich jeszcze bardziej wzrosła. Zieleniewscy zrealizowali wówczas szereg zamówień dla najbardziej zaawansowanych technicznie i najbardziej prestiżowych inwestycji inżynieryjnych w całej Galicji. Wówczas też – w 1907 r. – rozpoczęła się budowa kompleksu fabrycznego przy ul. Grzegórzeckiej. Lata międzywojenne były okresem dalszej ekspansji firmy, które dysponowało już 7 fabrykami w Polsce. Po różnych fuzjach i przejęciach przedsiębiorstwo nosiło miano Zjednoczonej Fabryki Maszyn i Wagonów L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper SA. W latach 30. większość akcji spółki znajdowała się w rękach państwa polskiego. Zakłady Zieleniewskiego odegrały ważną rolę w realizacji programu rozwoju przemysłu i gospodarki w ostatnich latach istnienia II RP. W czasie II wojny światowej fabryka produkowała na potrzeby niemieckiego przemysłu zbrojeniowego, a konspiracyjnie produkowano tu także broń dla Polski Podziemnej. W 1947 r. zakłady znacjonalizowano. Przedsiębiorstwo istnieje nieprzerwanie po dziś dzień – 2008 r. przeniesiono jego siedzibę do Niepołomic. Przy ul. Grzegórzeckiej do dziś zachował się dawny budynek dyrekcji fabryki – na jego elewacji umieszczono szereg tablic pamiątkowych.